De Hubertusfeesten in Offelken

In Offelken, een gehucht van Tongeren, staat een Hubertuskapel. De kapel is gewijd aan Sint Hubertus, de patroonheilige van de jacht.

De geschiedenis van deze kapel gaat terug tot de 12de eeuw. Volgens de legende wilden de toenmalige Tongenaren een kapel bouwen aan wat nu de Luikersteenweg is, een eind verder. De materialen die klaarlagen voor de bouwwerken werden echter iedere nacht mysterieus verhuisd naar Offelken. Op een morgen stonden er in Offelken zelfs 8 paaltjes in de grond, verbonden met een rood zijden draadje. De boodschap was duidelijk: de kapel hoorde in Offelken te staan. Na acht eeuwen, vele verwoestingen en overstromingen, staat de kapel er nog steeds. 

In Offelken bestond er al meer dan 400 jaar geleden een Broederschap van Sint Hubertus. Dit broederschap organiseerde de oorspronkelijke Hubertusvieringen. Gedurende een octaaf (een periode van 8 dagen) in november werden er rond de kapel vlaggetjes met de beeltenis van de heilige Hubertus en ‘kraakkoek’ verkocht. Er waren souvenirwinkeltjes en er werden spelen georganiseerd. Een priester wijdde de kraakkoek en hiervan werd gedurende de 8 dagen een stukje aan de dieren gevoerd om ze te beschermen tegen ziektes. 

Hubertusfeesten
Vandaag bestaat die Hubertusviering nog steeds, maar wel in een iets andere vorm. Souvenirs en vlaggetjes worden niet meer verkocht. De kraakkoek is verdwenen, nu zijn er soep en wafels te koop. De feesten starten op de eerste donderdag van november met een gebedsviering in de kapel. Gedurende acht dagen blijft de kapel iedere dag van 14 tot 15 uur toegankelijk voor bezoekers. 

Op zondag is het hoogtepunt van de viering. Er wordt eerst stevig ontbeten met spek en eieren in de cafetaria van de Hippodroom in Tongeren. Daarna is er een optocht met het beeld van Sint Hubertus door de straten van Offelken. Zowel dieren als mensen stappen mee. Aan veel huizen wappert een vlag met de beeltenis van Sint Hubertus. 

Het Koninklijk trompetterskorps Ambiorix van Tongeren zorgt voor de muzikale begeleiding. Regelmatig stopt de stoet en dan spelen de jachthoornblazers van Wiemesmeer. Zo ontstaat er duidelijk een jachtsfeer ter ere van hun patroon St.-Hubertus.  

De optocht eindigt aan de Hippodroom waar de deken van Tongeren een mis opdraagt met de traditionele wijding van het brood. Rond het altaar is een prominente plaats voorzien voor de Ridders van Morepoit tot Bukeberg, de bekende Tongerse carnavalsvereniging. De jachthoornblazers staan opgesteld voor het altaar.

Alle dieren zijn welkom, maar er zijn toch vooral paarden en honden aanwezig. De honden laten zich goed horen tijdens de mis. Na de wijding van de dieren is er nog soep en drank voor alle aanwezigen. Er zijn toch wel  250 mensen aanwezig, een 20-tal paarden en heel veel honden. De vrijdag nadien worden de feesten afgesloten met opnieuw een gebedsdienst in de kapel.

Het wijkcomité van Offelken
Het organiserend wijkcomité werd opgericht in de jaren ’80 van de vorige eeuw.  Het comité bestaat vandaag uit 3 mensen. Zij organiseren ieder jaar een barbecue om geld in te zamelen, maar ook om iedereen betrokken te houden bij de feesten. Ieder jaar worden familie en vrienden bereid gevonden om een deel van de taken op zich te nemen. Zelfs degenen die ondertussen verhuisd zijn, komen hiervoor terug naar Offelken. Het is een deel van hun identiteit geworden. Ook de jongeren van de jeugdbeweging KSA helpen mee. Zij verzorgen het ontbijt op zondag en twee van hen dragen het beeld van Sint Hubertus tijdens de optocht. De stad Tongeren is mede-organisator van de feesten.

Wat zal de toekomst brengen?
De belangstelling van het publiek voor de Hubertusfeesten neemt voorlopig niet af. Het tekort aan priesters is echter een bekommernis voor het comité. Zal de deken in de komende jaren nog een gaatje vinden in zijn drukke agenda om de misvieringen te komen leiden? 

*Gebaseerd op de originele tekst van Sabine Cartenstadt.

*Deze inzending kadert binnen het project Beleving. 100 levende gebruiken en tradities in Limburg. Een initiatief van het Limburgs Volkskundig Genootschap, in samenwerking met ECRU Erfgoed en Erfgoed Haspengouw, Werkplaats immaterieel erfgoed, Openluchtmuseum Bokrijk, Heemkring Vaart, Haspengouw. TV vzw, Academie voor Streekgebonden Gastronomie en AVANSA-Limburg.